چک لیست امنیتی تجهیزات شبکه
چک لیست امنیتی تجهیزات شبکه مجموعه‌ای از اقدامات و بررسی‌هایی است که به منظور حفظ و ارتقاء امنیت تجهیزات شبکه و اطلاعات موجود در آن انجام می‌شود. هدف از این چک لیست، شناسایی و رفع نقاط ضعف امنیتی، جلوگیری از دسترسی‌های غیرمجاز، محافظت در برابر حملات سایبری و تضمین عملکرد صحیح و پایدار شبکه است. این چک لیست شامل موارد گوناگونی از جمله تنظیمات امنیتی تجهیزات، مدیریت دسترسی کاربران، نظارت بر شبکه، پشتیبان‌گیری از داده‌ها و پیکربندی فایروال می‌شود. به عنوان مثال، در بخش تنظیمات امنیتی، مواردی مانند تغییر رمزهای پیش‌فرض، غیرفعال کردن سرویس‌های غیرضروری، بروزرسانی سیستم عامل و پیکربندی صحیح روترها و سوئیچ‌ها بررسی می‌شود. در بخش مدیریت دسترسی، نحوه کنترل دسترسی کاربران به شبکه و تجهیزات، استفاده از احراز هویت چند عاملی و مدیریت حساب‌های کاربری مورد توجه قرار می‌گیرد. بخش نظارت بر شبکه شامل مواردی مانند استفاده از سیستم‌های تشخیص نفوذ، ثبت و بررسی رویدادهای امنیتی و مانیتورینگ ترافیک شبکه است. در نهایت، بخش پشتیبان‌گیری و بازیابی به نحوه پشتیبان‌گیری منظم از داده‌ها و تنظیمات تجهیزات و همچنین نحوه بازیابی سریع شبکه در صورت بروز مشکل می‌پردازد. با اجرای دقیق و منظم این چک لیست، می‌توان امنیت شبکه را به طور چشمگیری افزایش داد و از اطلاعات حساس در برابر تهدیدات مختلف محافظت کرد.
چرا به چک لیست امنیتی تجهیزات شبکه نیاز داریم؟
دلیل نیاز به چک لیست امنیتی تجهیزات شبکه را می‌توان در یک جمله خلاصه کرد: حفاظت از دارایی‌های دیجیتال و تداوم کسب‌وکار در برابر تهدیدات سایبری. در دنیای امروز، شبکه‌های کامپیوتری و تجهیزات متصل به آنها، بخش جدایی‌ناپذیر از سازمان‌ها و کسب‌وکارها هستند. این تجهیزات و داده‌های موجود روی آنها، همواره در معرض تهدیدات گوناگونی از جمله نفوذ هکرها، بدافزارها، حملات سایبری و حتی خطاهای انسانی قرار دارند. یک چک لیست امنیتی جامع، به سازمان‌ها کمک می‌کند با شناسایی و رفع نقاط ضعف امنیتی، از دارایی‌های خود در برابر این تهدیدات محافظت کنند. این چک لیست با پوشش موارد مختلفی از جمله پیکربندی امن تجهیزات، مدیریت دسترسی کاربران، نظارت بر شبکه و پشتیبان‌گیری از داده‌ها، یک رویکرد سیستماتیک برای افزایش امنیت شبکه ارائه می‌دهد. علاوه بر این، استفاده از چک لیست امنیتی به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با رعایت استانداردها و الزامات قانونی مربوط به امنیت اطلاعات، از بروز مشکلات حقوقی و مالی نیز جلوگیری کنند. در نهایت، یک چک لیست امنیتی به روز و کارآمد، با کاهش ریسک‌های امنیتی و افزایش سطح حفاظت از داده‌ها، به تداوم کسب‌وکار و حفظ اعتبار سازمان کمک می‌کند.
به طور کلی، چک لیست شبکه یا چک لیست ممیزی شبیه به یک راهنما برای حفظ امنیت، تطابق با قوانین و کارایی شبکه است. درست است که فرآیند اجرایی جذابی نیست، اما یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای این است که مطمئن شوید شبکه به درستی کار می‌کند. اکنون اجازه دهید 15 مورد ضروری که هر چک لیست ممیزی شبکه باید داشته باشد را بررسی کنیم.
۱. زیرساخت شبکه خود را بشناسید
قبل از اینکه چک لیست را آماده یا بهینه کنید، باید بدانید با چه تجهیزاتی در ارتباط هستید. کار را با فهرست کردن همه سخت‌افزارها همچون موارد زیر آغاز کنید:
- روترها
- سوئیچ‌ها
- فایروال‌ها
- سرورها
همچنین، محیط‌های مجازی را فراموش نکنید! جزئیات نرم‌افزار، مثل سیستم عامل‌ها و مجوزها را هم ثبت کنید. این فهرست دقیق، پایه و اساس ممیزی شما است و کمک می‌کند چیزی از قلم نیفتد.
۲. طرح شبکه را ترسیم کنید
یک لیست شروع خوبی است، اما یک طرح گرافیکی، درک شما را به سطح بالاتری می‌برد. یک نمودار از شبکه بکشید تا مشخص شود دستگاه‌ها و سیستم‌ها چطور به هم وصل شده‌اند. وابستگی‌ها، بخش‌بندی‌ها و هر جایی که داده‌های حساس جریان دارند را مشخص کنید. این نقشه، سرعت عیب‌یابی را بالا برده و برای برنامه‌ریزی‌های آینده خیلی ارزشمند خواهد بود.
۳. پالیسی‌های امنیتی و تطابق با قوانین را ارزیابی کنید
پالیسی‌های شما باید قوانین مربوط به رمزهای عبور، کنترل دسترسی و نحوه مدیریت داده‌ها را مشخص کند.
- آیا به‌روز هستند؟ آیا رعایت می‌شوند؟
تطابق با مقرراتی مثل GDPR یا HIPAA را بررسی کنید و پالیسی‌ها را با استانداردهای صنعت هماهنگ کنید. به‌روزرسانی‌های روتین، شما را از تهدیدات جدید و تغییرات قانونی جلوتر نگه می‌دارد.
۴. نظارت بر ترافیک شبکه
ترافیک شبکه را مانند نبض سیستم در نظر بگیرید. از ابزارها برای نظارت بر جریان داده‌ها، شناسایی دستگاه‌های پرمصرف منابع و پیگیری عملکرد استفاده کنید. افزایش یا الگوهای غیرمعمول – مانند انتقال داده‌های خروجی عظیم – می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی مانند نقض‌های امنیتی یا فعالیت بدافزار باشد.
۵. بازرسی کنترل‌های دسترسی
کنترل‌های دسترسی تعیین می‌کنند چه کسی می‌تواند در شبکه شما چه کاری انجام دهد. مجوزهای کاربر را بررسی کنید تا مطمئن شوید همه به اندازه کافی دسترسی برای انجام وظایف خود دارند، نه بیشتر. برای امنیت بیشتر، احراز هویت چند عاملی (MFA) را نصب کنید. فراموش نکنید که به طور دوره‌ای گزارش‌های دسترسی را بررسی کنید تا فعالیت‌های غیرمعمول را شناسایی کنید.
۶. تأیید رویه‌های پشتیبان‌گیری و بازیابی
پشتیبان‌گیری فقط در صورتی مفید است که کار کند. اطمینان حاصل کنید که به طور مداوم از داده‌های حیاتی پشتیبان‌گیری می‌کنید و طرح بازیابی فاجعه شما به‌روز است. پشتیبان‌گیری‌ها را از نظر صحت بررسی کنید، زیرا بازیابی داده‌های خراب به فردی کمک نمی‌کند. دانستن این نکته که می‌توانید اطلاعات را به سرعت بازیابی کنید، زمان از کارافتادگی و استرس را در طول بحران به حداقل می‌رساند.
۷. انجام اسکن آسیب‌پذیری
اسکن‌های خودکار آسیب‌پذیری اولین خط دفاعی شما برای شناسایی نقاط ضعف در شبکه هستند. این اسکن‌ها را با تست‌های نفوذ ترکیب کنید تا حملات دنیای واقعی را شبیه‌سازی کنید. این ترکیب به شما کمک می‌کند شکاف‌ها را کشف کنید و آسیب‌پذیری‌ها را قبل از اینکه مهاجمان بتوانند از آنها سوء استفاده کنند، برطرف کنید.
۸. بررسی تنظیمات فایروال
فایروال‌های شما کنترل می‌کنند چه چیزی وارد و از شبکه شما خارج می‌شود، بنابراین تنظیمات آنها باید دقیق باشد. قوانین فایروال را در فواصل ماهانه به‌روزرسانی کنید تا تغییرات شبکه شما را منعکس کند. پورت‌های بلااستفاده را غیرفعال کنید و از رمزهای عبور مدیریتی قوی برای محافظت در برابر تغییرات غیرمجاز استفاده کنید.
۹. ایمن کردن شبکه‌های بی‌سیم
Wi-Fi یک نقطه ورود رایج برای مهاجمان است، بنابراین میانبر نزنید. از رمزگذاری WPA3 برای محافظت از شبکه بی‌سیم خود استفاده کنید. شناسه‌های SSID خود را عمومی نگه دارید، زیرا پنهان کردن، حس کنجکاوی هکرها را بر می‌انگیزد و ترغیب می‌کند تا به سراغ آسیب‌پذیری‌های احتمالی بروند. همچنین، توجه داشته باشید به طور دوره‌ای اکسس پوینت‌هایی که توسط کاربران و بدون اطلاع نصب شده‌اند را اسکن کنید تا درهای پشتی در زیرساخت را حذف کنید.
۱۰. ارزیابی امنیت DNS
امنیت DNS اغلب نادیده گرفته می‌شود، اما برای حفظ امنیت شبکه مهم است. فیلتر کردن DNS را برای مسدود کردن دسترسی به دامنه‌های مخرب و جلوگیری از حملات مبتنی بر DNS مانند جعل یا فیشینگ در دستور کار قرار دهید. به طور مرتب گزارش‌های DNS را برای ناهنجاری‌هایی که می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل باشد، بررسی کنید.
۱۱. بررسی حفاظت نقطه پایانی
هر دستگاه متصل به شبکه شما – لپ‌تاپ‌ها، تلفن‌های هوشمند، دستگاه‌های IoT – یک هدف بالقوه هستند. اطمینان حاصل کنید که ابزارهای حفاظت از نقطه پایانی، از جمله آنتی‌ویروس و فایروال‌ها، نصب و به‌روز هستند. دستگاه‌ها را از نظر علائم خطر بررسی کنید و بلافاصله مشکلات را برطرف کنید.
۱۲. بررسی اقدامات امنیتی فیزیکی
حتی بهترین دفاع‌های دیجیتال نمی‌توانند در برابر فردی که بدون دعوت وارد اتاق سرور می‌شود از زیرساخت محافظت کنند. از درهای قفل‌شده، دسترسی با کارت کلید و دوربین‌های نظارتی برای ایمن کردن تجهیزات حیاتی استفاده کنید. دسترسی فیزیکی را فقط به افرادی که واقعا به آن نیاز دارند، محدود کنید.
۱۳. تجزیه و تحلیل شیوه‌های مدیریت وصله‌ها
نرم‌افزار قدیمی، رویای هکرها است. فرآیند مدیریت وصله خود را بررسی کنید تا تایید کنید که به‌روزرسانی‌ها به سرعت نصب می‌شوند. در صورت امکان، این فرآیند را خودکارسازی کنید تا وصله‌های امنیتی در زمان درست نصب شوند. تنها در این صورت قادر به مسدود کردن شکاف‌هایی هستید که مهاجمان ممکن است از آنها سوء استفاده کنند.
۱۴. تست قابلیت‌های پاسخ به حادثه
یک طرح پاسخ به حادثه مستند شده فقط در صورتی مفید است که کار کند. رویدادهای امنیتی، مانند نقض داده‌ها یا حملات باج‌افزاری را برای آزمایش میزان آمادگی تیم خود شبیه‌سازی کنید. این تمرین‌ها به شما کمک می‌کنند شکاف‌ها را شناسایی کنید و سرعت عمل خود در زمان رویارویی با مشکلات را به درستی بسنجید.
۱۵. تهیه یک گزارش ممیزی کامل
ممیزی شما تا زمانی که مستند نشود کامل نیست. تمام یافته‌ها را در یک گزارش دقیق گردآوری کنید و از تصاویر، مانند نمودارها، برای برجسته کردن روندها و اولویت‌ها استفاده کنید. توصیه‌های عملی برای بهبود امنیت و عملکرد را درج کنید. گزارش را با ذینفعان به اشتراک بگذارید تا برای تغییرات لازم، موافقت آنها را جلب کنید.
چک لیست بهترین شیوه‌های امنیت شبکه
صرفا علامت زدن موارد در چک لیست، یک شبکه را ایمن نمی‌کند. شما باید یک دفاع چند لایه بسازید که حتی زمانی که کاری اشتباه پیش می‌رود، این مورد را به سرعت متوجه شوید. یک تکنیک که بهترین عملکرد را دارد، اما نادیده گرفته شده، در شرایطی که بسیار مؤثر است، اجرای استراتژی‌های امنیتی چند لایه است. آن را به عنوان ایجاد چند ایست بازرسی برای مهاجمان در نظر بگیرید، به طوری که اگر یکی شکست بخورد، بقیه محکم بمانند. در ادامه به پنج دستورالعمل برای یک چک لیست امنیت شبکه که باید به آنها دقت کنید، اشاره خواهیم کرد
۱. سگمنت‌بندی خرد برای افزایش ایزوله‌سازی بیشتر
در حالی که سگمنت‌بندی شبکه توجه زیادی را به خود جلب می‌کند، سگمنت‌بندی خرد یک قدم فراتر می‌برد. به جای سگمنت‌بندی بخش‌ها یا سیستم‌ها، بارهای کاری داخل شبکه جدا می‌شود. برای مثال، اگر مهاجمی به یک برنامه نفوذ کند، سگمنت‌بندی خرد از دسترسی آنها به سایر برنامه‌ها جلوگیری می‌کند. از این تکنیک برای جداسازی مناطق حساس مانند سیستم‌های مالی یا سرورهای داده مشتری استفاده کنید.
۲. ابزارهای پیشرفته تشخیص تهدید
فایروال‌ها و نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس شروع خوبی هستند، اما تهدیدات پیشرفته‌تر به ابزارهای بهتری نیاز دارند. سیستم‌های خودکار تشخیص تهدید، رفتار غیرمعمول را به جای تمرکز فقط بر تهدیدات شناخته شده، نظارت می‌کنند. راهکارهایی از این دست به شناسایی آسیب‌پذیری‌های جدید و مخاطرات قبل از آن که آسیب جدی به زیرساخت وارد کنند، کمک می‌کنند.
۳. اقدامات امنیتی قوی ایمیل
ایمیل یک حلقه ضعیف در بسیاری از شبکه‌ها است. کلاهبرداری‌های فیشینگ، بدافزارها و سرقت اعتبار همه از اینجا شروع می‌شوند. راه‌حل‌های فیلتر کردن ایمیل را اضافه کنید تا لینک‌ها و پیوست‌های مخرب را اسکن کند. برای جلوگیری از جعل دامنه و ایمیل‌های جعلی، پروتکل‌های تایید فرستنده مانند موارد زیر را اجرا کنید:
- SPF : تایید می‌کند که ایمیل‌ها از سرورهای مجاز ارسال می‌شوند.
- DKIM: یک امضای دیجیتال اضافه می‌کند تا تایید کند که پیام تغییر نکرده است.
- DMARC: احراز هویت پیام مبتنی بر دامنه، گزارش و انطباق، SPF و DKIM را ترکیب می‌کند تا تصمیم بگیرد که آیا یک ایمیل باید پذیرفته شود، رد شود یا علامت‌گذاری شود.
چنین اقداماتی احتمال ورود ایمیل‌های جعلی و به خطر افتادن شبکه را کاهش می‌دهد.
۴. کمترین امتیاز با مدل اعتماد صفر
اصل کمترین امتیاز (ارائه دسترسی به کاربران فقط به آنچه برای انجام وظایف خود نیاز دارند) مهم است، اما ترکیب آن با مدل اعتماد صفر، آن را قوی‌تر می‌کند. بر مبنای مدل اعتماد صفر، هیچ دستگاه، کاربر یا برنامه‌ای ذاتا مورد اعتماد نیست، حتی اگر از قبل داخل شبکه باشد. این امر حرکت جانبی را کاهش می‌دهد و اجازه نمی‌دهد مهاجمان به راحتی و سهولت از یک سیستم آسیب‌دیده به سیستم دیگر حرکت کنند.
۵. تست مداوم امنیت
اسکن‌های آسیب‌پذیری مکرر عالی هستند، اما افزودن تست مداوم امنیت، دفاع شما را ارتقا می‌دهد. ابزارهایی مانند پلتفرم‌های شبیه‌سازی نفوذ و حمله می‌توانند به صورت ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته اجرا شوند تا سناریوهای حمله را شبیه‌سازی کنند و اثربخشی دفاع شما را در زمان واقعی آزمایش کنند. برخلاف تست نفوذ سالانه، این ابزارها شما را در طول سال آماده نگه می‌دارند.
6. خطرات غفلت از ممیزی شبکه
نادیده گرفتن ممیزی شبکه می‌تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد، اما توجه به این مسئله صرفه‌جویی در زمان را به همراه دارد و اجازه نمی‌دهد با مشکلات مختلفی روبرو شوید. نادیده گرفتن سلامت شبکه به معنای ارسال دعوتنامه‌ای برای هکرها به منظور نفوذ به زیرساخت است که متوقف شدن فعالیت‌های تجاری را به همراه دارد.
شکاف‌های امنیتی که مهاجمان دوست دارند
وقتی شبکه خود را ممیزی نمی‌کنید، اساسا دری را باز می‌گذارید و امیدوارید کسی متوجه نشود. آسیب‌پذیری‌ها می‌توانند بی‌صدا با گذشت زمان انباشته شوند، مانند:
- نرم‌افزار وصله نشده
- فایروال‌های قدیمی
- کنترل‌های دسترسی ضعیف
این مسائل نادیده گرفته شده، سوء استفاده از شبکه، سرقت داده‌های حساس یا اختلال در عملیات را برای هکرها آسان می‌کند. بیایید صادق باشیم – یک نقض به دلیل یک “پورت بازی که فراموش کرده‌اید” مشکلی است که تنها شما مقصر آن هستید.
مشکلات عملکردی که بدون بررسی رشد می‌کنند
یک شبکه بدون ارزیابی رها شده تمایل دارد تقریبا به اندازه یک ماشین با لاستیک پنچر به آرامی کار کند. گلوگاه‌ها، کلاینت‌هایی که پهنای باند زیادی مصرف می‌کنند و دستگاه‌های پیکربندی نشده می‌توانند همه‌چیز را کند کنند و تیم شما و احتمالا مشتریان شما را ناامید کنند. بدون ممیزی‌های منظم، حتی نمی‌دانید مشکلات از کجا می‌آیند. بنابراین، مجبور می‌شوید به جای حل علت اصلی، پول را صرف راه‌حل‌های موقت کنید.
جریمه‌های انطباق که هزینه‌های زیادی دارند
اگر صنعت شما نیاز به انطباق با مقررات دارد، نادیده گرفتن ممیزی‌ها عواقب جدی به همراه دارد. الزامات از دست رفته می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین، مشکلات حقوقی یا حتی از دست رفتن اعتماد مشتری شود که جلب اعتماد دوباره کار بسیار سختی است.
از دسترس خارج شدن در یک قدمی هر شبکه‌ای
شبکه‌ها پر از مولفه‌های متحرک هستند و بدون بررسی‌های منظم، خطر یک خرابی افزایش می‌یابد. سرور قدیمی که قصد تعویض آن را داشتید، اما این کار را انجام نداید؟ ممکن است در ساعات اوج کاری از کار بیفتد یا آن سیاست پشتیبان‌گیری نادیده گرفته شده ممکن است شما را در بازیابی داده‌های از دست رفته دچار مشکل کند. از کارافتادگی، هم از نظر مالی و هم از نظر اعتبار، هزینه دارد و اغلب زمانی که کمتر انتظارش را دارید، بیشترین ضربه را می‌زند.
کلام آخر داستان این است که...
نادیده گرفتن ممیزی شبکه نه تنها سیستم شما را در معرض خطر قرار می‌دهد، بلکه زمان، پول و آرامش خاطر شما را نیز به خطر می‌اندازد. ممیزی شبکه پر زرق و برق نیست، اما بهتر از پاکسازی پس از فاجعه‌ای است که می‌توانستید از بروز آن جلوگیری کنید. چک‌لیست کاری مشابه با سرویس ماشین است. شما از تعویض روغن ماشین خود صرف نظر نمی‌کنید، بنابراین از ممیزی زیرساخت خود نیز نباید صرف نظر نکنید.
حمیدرضا تائبی
