سرور
سرور، یک کامپیوتر فیزیکی قدرتمند و پیشرفته مجهز به سیستم عامل سرور است که برنامه‌های کاربردی موردنیاز کاربران روی آن نصب می‌شود. سرور، میزبان انواع مختلفی از فایل‌ها و اطلاعات است و راهکاری ساده و قدرتمند برای دسترسی به اطلاعات یا اشتراک‌گذاری در اختیار کاربران قرار می‌دهد. سرورها را باید شریان حیاتی سازمانها و شرکت‌های کوچک تا بزرگ توصیف کنیم که نقش مهمی در تداوم عملیات تجاری دارند. شرکت مفتاح رایانه افزار آمادگی لازم برای تامین سرورهای موردنیاز شرکت‌ها از برندهای معروف مانند Dell، HPE، IBM، Cisco را دارد. همچنین، در زمینه، خرید، پیکربندی و آماده‌سازی سرورها نیز مشاوره‌های فنی به شرکت‌ها ارائه می‌دهد.
سرور HPE
معرفی سرور
سرور به معنای سرویس‌دهنده است و در شبکه‌های با معماری کلاینت-سرور نقطه مقابل کلاینت و در کانون تعامل اصلی با آن قرار دارد. سرورها، کامپیوترهای قدرتمندی هستند که بنا بر مقدورات سخت افزاری خود توانایی پردازش حجم عظیمی از اطلاعات را در کمترین زمان ممکن دارند، سرورها توانایی پشتیبانی از فضای ذخیره‌سازی چند ترابایتی دارند و به سازمانها اجازه می‌دهند فعالیت‌های تجاری خود را بدون مشکل و با سهولت انجام دهند. همین مسئله باعث شده تا سرورها نقش کلیدی در معماری داده‌های سازمانی داشته باشند. به‌طور معمول، سرورها به‌عنوان کامپیوترهای قدرتمند و سطح بالایی شناخته می‌شوند که در ظرفیت های بسیار زیاد عمدتاً جایگاه آن‌ها متمرکز در مراکز داده‌ای است که به درخواست‌های طیف گسترده‌ای از کاربران و سازمانها پاسخ می‌دهند.
در یک نگاه وظیفه اصلی سرور با توجه به نوع آن، پاسخ‌گویی به درخواست‌ها و سرویس‌هایی است که کلاینت‌های شبکه به آن‌ها نیاز دارند. به‌عنوان مثال، سرورها می‌توانند مبتنی بر پروتکل های شبکه صفحات وب، برنامه‌های کاربردی، فایل‌ها، پایگاه های داده و سرویس‌های رایج شبکه مانند ارسال و دریافت ایمیل را در اختیار کلاینت‌ها قرار دهند. در نهایت سرورها از طریق شبکه‌های محلی یا اینترنت و متناسب با خط‌مشی‌های تعریف شده سازمانی کلیه منابع لازم کاربران از جمله سرویس‌ها، منابع پردازشی، فضای ذخیره‌سازی یا فایل‌ها را در اختیار کاربران مجاز قرار می‌دهند.
اتاق سرور (Room Server)
همان‌گونه که اشاره شد، سرورها از جمله اجزای پایه و مولفه‌های اصلی دیتاسنترها هستند، اما این قاعده ثابت نیست و ممکن است در شرکت‌های متوسط و کوچک نیز برای انجام فعالیت‌های روزمره در قالب مرکزیت یک شبکه محلی (LAN) مورد استفاده قرار می‌گیرند. در چنین شرایطی، شرکت‌ها متناسب با فضای فیزیکی که در اختیار دارند، اتاقی را آماده می‌کنند که اتاق سرور (Server Room) نامیده می شود که میزبان تجهیزات زیرساختی مرتبط به نگهداشت شبکه خواهد بود.
البته در مقیاس کاربری وسیع تر آن که احداث مراکز داده ای ضرورت پیدا می کنند، سرورها در کنار دیگر ملزومات زیرساختی مثل فایروال ها، سوییچ‌ها، استوریج ها، یو‌پی‌اس‌‌ها و غیره در معماری همبندی بر پایه رک‌ها نصب می‌شوند تا بتوانند سرویس های حجیم و سطح بالایی ارائه دهند. در معماری مراکز داده استاندارد، سازمانها ترکیبی از سرورهای مختلف را در اختیار دارند که در تعامل و همبندی توزیع شده به یکدیگر متصل هستند و بر مبنای توپولوژی‌ها و معماری‌های شبکه با یکدیگر در ارتباط پویا و امن مشغول به کارند تا بتوانند به درخواست‌های سنگین و همزمان کاربران انبوه پاسخ دهند. همچنین، در برخی موارد، شرکت‌ها با هدف استفاده بهینه از منابع سرور و کاهش هزینه‌ها اقدام به نصب سامانه های مجازی سازی یا به عبارت دقیق‌تر هایپروایزرها روی سرورها می‌کنند تا بتوانند خدمات پیشرفته‌تر و نرم‌افزارمحوری ارائه دهند.
سرورها به‌لحاظ سخت‌افزاری به مدل‌های مختلفی مثل ایستاده، رک‌مونت، تیغه‌ای، ابری و غیره تقسیم می‌شوند که هر یک ویژگی‌های سخت‌افزاری و مزایای خاص خود را دارند.
نکته مهمی که باید در ارتباط با سرورها به آن اشاره داشته باشیم، قابلیت‌های سخت‌افزاری سطح بالای آن‌ها به نسبت کامپیوترهای شخصی است. درست است که هردو به لحاظ فنی از مجموعه‌ای تقریبا یکسان از مولفه‌های سخت‌افزاری تشکیل شده‌اند، اما مولفه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری این دو مفهوم به لحاظ زیرساختی تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند.
به‌طور مثال، سرورها از سیستم عامل مخصوصی که سیستم عامل سرور نامیده می‌شود به‌همراه نرم‌افزارهای مدیریتی استفاده می‌کنند. همچنین، از منظر سخت‌افزاری نیز از مولفه‌های سطح بالایی پشتیبانی می‌کنند که به‌طور خاص برای سرورها ساخته شده‌اند. به‌طور مثال، پردازنده‌های مرکزی (CPU) سرورها با ارائه تعداد هسته‌های پردازشی، فرکانس و کش بیشتر قادر هستند عملیات محاسباتی را در زمان کوتاه‌تری انجام دهند. در سویی دیگر حافظه‌های اصلی (RAM) نصب شده روی سرورها مجهز به ویژگی‌های پیشرفته‌ای مثل ECC هستند که توانایی تصحیح خطا را دارند و عملکرد سرور را پایدار می‌کنند. همچنین در بحث فضای ذخیره‌سازی جانبی (Storage) نیز سرورها از طیف متنوعی از رسانه‌های ذخیره‌سازی مثل هارد دیسک‌ها، حافظه‌های حالت جامد، M.2، EDSFF و رابط‌های مختلف پشتیبانی می‌کنند که نقش مهمی در افزایش سرعت عملیات ورودی و خروجی دارند. ترکیب این عوامل با یکدیگر باعث شده تا سرورها قابل اعتمادتر از کامپیوترهای شخصی شوند و در زمینه‌های مختلفی مثل وب سرور، میزبانی بانک‌های اطلاعاتی، میل سرور، سرور بازی، اشتراک‌گذاری فایل‌ها، وب سرور و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در مورد اتاق سرور بیشتر بدانید
اتاق‌های سرور، محیط‌های محصورشده‌ای هستند که میزبان تجهیزات و منابع زیرساختی هستند که به سازمانها در انجام فعالیت‌های تجاری کمک می‌کنند و به کارشناسان شبکه اجازه می‌دهند فرآیند مدیریت سرورها، استوریج‌ها و ملزومات سخت‌افزاری را به شکل ساده‌تری انجام دهند. در فرآیند طراحی این محیط‌ها، باید به نکات مختلفی مثل نحوه کابل‌کشی شبکه و برق، کنترل و تهویه دمای اتاق، امنیت اتاق و رک‌ها توجه شود و تمهیدات لازم برای محافظت از تجهیزات در برابر آتش‌سوزی‌ها در نظر گرفته شود. نکته مهمی که باید در این زمینه به آن توجه داشته باشید این است که اتاق‌های سرور، محیطی متفاوت از مراکز داده و مراکز داده میکرو (micro data centers) دارند.
مراکز داده بزرگ سازمانی شامل ساختمان‌هایی با اتاق‌های سرور هستند و پهنای باندی به مراتب بیشتر از سرورها دارند. در شرایطی که یک اتاق سرور تنها با هدف پاسخ‌گویی به نیازهای یک سازمان ساخته و پیاده‌سازی می‌شود و منابع محدودی در اختیار سازمان قرار می‌دهد، در مقابل، یک مرکز داده ممکن است به چند سازمان و هزاران یا میلیون‌ها کاربر به شکل همزمان خدمت‌رسانی کند. از این‌رو، مراکز داده نیازمند طراحی‌ها و تجهیزات بسیاری تخصصی هستند. مراکز داده به صلاحدید معماران شبکه و الزامات ذینفعان بر مبنای یک کلاس خاص پیاده‌سازی می‌شوند.
در سویی دیگر، مراکز داده میکرو وجود دارند که از نظر مفهومی به اتاق‌های سرور شباهت بیشتری دارند، اما به لحاظ فنی عمدتا با هدف افزایش ظرفیت‌های موردنیاز سازمانها پیاده‌سازی می‌شوند. این مدل مراکز داده، به دلیل مزایای مختلف همچون استقرار سریع، گزینه مناسبی برای استقرار در مناطق دورافتاده هستند و البته هنگامی که یک مرکز داده به دلایلی همچون بلایای طبیعی به شکل موقت از دسترس خارج شد، ظرفیت محاسباتی موردنیاز سازمان را در اختیارش قرار می‌دهند.
هنگامی که صحبت از طراحی اتاق سرور به میان می‌آید، یکسری ملاحظات وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرند. از جمله این موارد باید به مشخصات اتاق، استقرار درست تجهیزات، آماده‌سازی تجهیزات لازم برای اطفا حریق و پیاده‌سازی تجهیزات سرمایشی اشاره کرد. انتخاب نوع طراحی و معماری باید با توجه به ظرفیت سرور یا سرورهای موردنیاز سازمان و فضای فیزیکی اتاق سرور انجام شود. در صورتی که از فضای فیزیکی به درستی استفاده نشود، سازمان بیهوده فضای ارزشمند فیزیکی را از دست می‌دهد و در صورتی که بیش از حد فضای فیزیکی مورد استفاده قرار گیرد، مخاطراتی را به همراه خواهد داشت که افزایش دما یا سایر حوادث طبیعی از جمله این موارد هستند.
اتاق‌های سرور یکسری مشخصات ویژه‌ای دارند که از آن جمله باید به دیوارهای عایق صدا، درهای بزرگ برای دسترسی به تجهیزات، کف ضد الکتریسیته ساکن برای جلوگیری از تخلیه الکترواستاتیک و ایمن‌سازی پنجره‌ها با هدف پیشگیری از سرقت تجهیزات و کنترل دما اشاره کرد.
در ارتباط با تجهیزات نیز یکسری ملاحظات وجود دارد که از آن جمله باید به میزان مصرف انرژی توسط تجهیزات، دفع الکتریسیته ساکن از تجهیزات، محاسبه فاصله دقیق تجهیزات از یکدیگر و ارتفاع سقف تا رک‌ها اشاره کرد. در حوزه اطفا حریق نیز یکسری ملاحظات پیشگیرانه وجود دارد که از آن جمله باید به نصب سامانه‌های اطفاء حریق، نصب حس‌گرهای کنترل درجه حرارت و کابل‌کشی درست کابل‌ها از سقف و کف اشاره کرد. در حوزه ملاحظات سرمایشی نیز باید به مواردی مثل توزیع هوای سرد از کف یا کانال‌های سقفی که هوای خنک را به نقاط داغ هدایت می‌کنند یا پیکربندی راهروهای گرم/سرد که تهویه و بهینه‌سازی درجه حرارت را به همراه دارند، اشاره کرد.