ساخت شبکه خانگی
ما به دلایل مختلفی اقدام به ساخت شبکه خانگی و تجاری می‌کنیم. به طور مثال، برخی از کاربران با هدف ساخت یک آزمایشگاه خانگی این‌کار را انجام می‌دهند، در حالی که برخی دیگر برای کارهای جدی از آن استفاده می‌کنند. بنابراین، مهم است در ساخت شبکه خانگی یا تجاری به شکل درستی پیاده‌سازی کنیم، زیرا تمامی دستگاه‌ها قرار است بر مبنای یک معماری منسجم و واحد با یکدیگر در ارتباط باشند. در حالت کلی، شبکه‌سازی می‌تواند ماهیت پیچیده‌ای داشته باشد، به خصوص هنگامی که صحبت از پیاده‌سازی یک شبکه سازمانی به میان آید که مبتنی بر سخت‌افزارهای گران‌قیمتی است که قرار است به طیف گسترده‌ای از کاربران خدمت‌رسانی کند. از این‌رو، پیاده‌سازی شبکه‌ای اصولی و کارآمد، اجازه می‌دهد نظارت و کنترل دقیقی بر زیرساخت داشته باشیم و مشکلات و خرابی‌ها را قبل از آن‌که به مشکل جدی تبدیل شوند شناسایی و برطرف کنیم. برنامه‌ریزی و بررسی مناسب از همان ابتدا در مورد عملکرد، مقیاس‌پذیری و نگهداری می‌تواند دردسرهای صرف زمان زیاد برای عیب‌یابی را به شکل قابل توجهی برطرف کند. به همین دلیل، در این مطلب نکات مهمی که باید هنگام ساخت شبکه خانگی و سازمانی مدنظر قرار دهید را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
شماره پنج، هنگام پیاده‌سازی شبکه اصل افزونگی را فراموش نکنید
با پیچیده‌تر شدن شبکه خانگی، تعداد تجهیزاتی که ممکن است خراب شوند افزایش می‌یابد و به همراه آن تعداد ملزوماتی که باید هنگام بروز مشکل بررسی کنید نیز افزایش می‌یابد. این حرف به معنای صرف زمان بیشتر برای رفع مشکلات است که ممکن است ناگهان از راه برسند. آخرین چیزی که هر کسی می‌خواهد این است که سرور فایل، اینترنت یا زیرساخت چند رسانه‌ای آن‌ها ساعاتی قبل از یک جلسه مهم یا رویداد آنلاین متوقف شود.
برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی می‌توانید برخی از سرویس‌های مهم را با توجه به اصل افزونگی راه‌اندازی کنید. به طور مثال، می‌توانید دو سرور DNS مثل PiHole یا dnsmasq را تنظیم کنید تا به صورت همزمان کار کنند و اگر یکی خراب شد، دیگری جایگزین شود. همچنین می‌توانید مهم‌ترین سرویس‌های خود را روی بهترین سخت‌افزار ممکن اجرا کنید، به ویژه سخت‌افزارهایی که در کلاس سازمانی قرار دارند، مجهز به اینترفیس‌های چندگانه شبکه هستند و توانایی پشتیبانی از چند منبع تغذیه دارند. همچنین، پیشنهاد می‌شود از یک منبع تغذیه بدون وقفه (UPS) استفاده کنید تا همواره به برق پایدار و بدون نوسان دسترسی داشته باشید.
در چنین شرایطی، هنگامی که برخی سرویس‌ها از کار می‌افتند، بازهم شبکه قادر به خدمت‌رسانی خواهد بود. در برخی موارد بهتر است، یک حساب کاربری پشتیبان برای سرورهای LDAP یا احراز هویت یا یک سرور DNS پشتیبان مثل 8.8.8.8 را تنظیم کنید. برنامه‌ریزی دقیق از همان ابتدای مرحله طراحی برای چنین سناریوهایی می‌تواند در آینده از دردسرهای مختلف جلوگیری کند و مانع از بروز خرابی‌های غیرمنتظره شود.
شماره چهار، دستگاه‌های خود را با VLANها جدا کنید
یک اشتباه رایج که افراد هنگام راه‌اندازی شبکه خود مرتکب می‌شوند، جدا نکردن مناسب دستگاه‌هایی با پروفایل‌های امنیتی یا نیازهای عملکردی متفاوت است. رایج‌ترین مثال این است که دستگاه‌های IoT (اینترنت اشیا) را روی VLAN یکسان با رایانه‌های شخصی قرار می‌دهند یا سرورهای آزمایشگاه خانگی خود را روی VLAN یکسان با دستگاه‌های شخصی خود قرار دهید.
راه‌اندازی VLANها می‌تواند پیچیده باشد و نیاز به یک روتر نسبتا پیشرفته دارد، اما ارزشش را دارد تا ترافیک شما ایمن و جدا شود. راه‌اندازی VLANها مزایای شاخصی در ارتباط با بهبود جریان ترافیک، امنیت و عملکرد را در اختیارتان قرار می‌دهد. به بیان دقیق‌تر، اجازه می‌دهد تا شبکه خود را به دقیق‌ترین شکل ممکن پارتیشن‌بندی کنید، ترافیک و پهنای باند را بهینه کنید و دستگاه‌هایی را که نمی‌توانید کنترل کنید یا به آن‌ها اعتماد نداریدرا تا حد امکان محدود کنید.
شماره سه، نظارت بر اجزای اصلی شبکه: همیشه از اوضاع باخبر باشید
به دنبال صحبت‌های قبلی درباره ایجاد افزونگی برای دستگاه‌های مهم، ما همچنین توصیه می‌کنیم نظارتی بر مولفه‌های اصلی شبکه اعمال کنید. این نظارت می‌تواند به شکل‌های مختلفی باشد، استفاده از ابزاری مثل Prometheus برای جمع‌آوری اطلاعات عملکردی (متریک) از سرویس‌های ضروری تا صرفا نظارت بر زمان فعالیت آن‌ها با یک اسکریپت ساده.
ایجاد سیستمی برای نظارت بر سرویس‌ها، جمع‌آوری شاخص‌های عملکردی و هشدار دادن به شما در صورت خرابی یک سرویس، می‌تواند در زمان عیب‌یابی صرفه‌جویی زیادی کند و به جلوگیری از مشکلات ناگهانی مثل از کار افتادن یک سرویس، منقضی شدن گواهینامه SSL یا هر مشکل ساده‌ی دیگری در لحظه‌ای که نیاز به استفاده از آن دارید، کمک کند.
با توجه به توضیحاتی که ارائه کردیم باید بگوییم اگر زیرساختی تعریف کنید که اجازه دهید نظارت دقیقی بر سرویس‌ها اعمال کنید، قادر خواهید بود اطلاعات عملکردی را جمع‌آوری کنید و هنگامی که سرویسی از کار افتاد به سرعت به شما اطلاع‌رسانی کند. در این حالت، زمان کمتری را صرف عیب‌یابی خواهید کرد. مزیت بزرگ دیگری که روش فوق دارد این است که مانع از بروز مشکلات ناگهانی مثل از کار افتادن یک سرویس، منقضی شدن گواهینامه SSL یا هر مشکل ساده دیگری می‌شود که ممکن است در لحظه به آن نیاز داشته باشید.
شماره دو، اهمیت کابل‌کشی مرتب در شبکه خانگی
وقتی شبکه خانگی بزرگ‌تر می‌شود، تعداد کابل‌ها نیز بیشتر می‌شود. به بیان دقیق‌تر، ممکن است چند اکسس پوینت وای‌فای، چند سوئیچ، دستگاه‌هایی با چند پورت اترنت یا حتی چند تا کامپیوتر کوچک مثل Raspberry Pi داشته باشید. برای دستیابی به پایداری بالا، دسترس‌پذیری در بهترین حالت و حفظ عملکرد، بهتر است همه تجهیزات را از طریق کابل به یکدیگر متصل کنید. اما استراتژی فوق می‌تواند به سرعت تبدیل به کابوس شود، زیرا با طیف گسترده‌ای از کابل‌هایی روبرو می‌شوید که به روتر یا سوئیچ متصل شده‌اند. بنابراین، توصیه می‌کنیم به چند نکته مهم زیر در ارتباط با کابل‌کشی دقت کنید:
- از اول هزینه کنید: بهتر است از همان ابتدا هزینه کنید و کابل‌های با طول‌های مختلف بخرید، از کابل‌های کوتاه گرفته تا کابل‌های بلند یا می‌توانید یاد بگیرید که خودتون کابل‌های RJ45 آماده کنید که هزینه تمام شده به مراتب کمتر می‌شود.
- از کابل‌های رنگی استفاده کنید: داشتن چند رنگ مختلف کابل می‌تواند کمک کند تا راحت‌تر کابل‌ها را برچسب‌گذاری کنید.
- برچسب‌گذاری کنید: حتما از اول پورت‌ها و کابل‌ها را برچسب‌گذاری کنید. هنگامی که شبکه بزرگ‌تر می‌شود، اشتباه کردن در اینکه کدام دستگاه به کدام پورت وصل شده، زمان‌گیر است، به ویژه با سرویس‌هایی مثل VLAN که اغلب بر اساس هر پورت پیکربندی می‌شوند.
از طریق مرتب کردن کابل‌ها، نه تنها شبکه مرتب‌تر و زیباتر می‌شود، بلکه عیب‌یابی و تغییرات آینده هم خیلی راحت‌تر می‌شود. واقعیت این است که با پیچیده‌تر شدن شبکه خانگی، به طور اجتناب‌ناپذیری تعداد کابل‌ها افزایش می‌یابد. این افزایش ممکن است شامل چند نقطه دسترسی Wi-Fi، سوئیچ‌های متعدد، دستگاه‌هایی با چندین پورت اترنت و حتی خوشه‌های کوچک رایانه‌های خانگی مانند Raspberry Pi باشد. بنابراین پیاده‌سازی شبکه بر مبنای کابل‌کشی ساخت‌یافته و مطابق با استانداردهای روز یکی از نکات مهمی است که باید به آن دقت کنید.
اگر به دنبال صرفه‌جویی در هزینه هستید، می‌توانید از کابل‌های CAT-5e یا CAT-6 استفاده کنید یا یک غلاف کامل را خریداری کنید که هزینه تمام شده آن در بلندمدت کمتر خواهد بود. با توجه به اینکه، امروزه برندهای مختلفی اقدام به تولید کابل‌های CAT با رنگ‌های مختلف می‌کنند، پیشنهاد می‌شود حتما از کابل‌های با رنگ‌های مختلف استفاده کنید. جمع‌بندی نکاتی که در پاراگراف فوق به آن‌ها اشاره کردیم به شرح زیر هستند:
- استفاده از کابل‌های با کیفیت و با طول‌های مختلف.
- یادگیری نحوه ساخت کابل‌های RJ45.
- استفاده از کابل‌های رنگی برای تسهیل شناسایی.
- برچسب‌گذاری دقیق پورت‌ها و کابل‌ها.
با رعایت این نکات، می‌توانید یک شبکه خانگی منظم و کارآمد داشته باشید.
شماره یک، برنامه‌ریزی دقیق برای پوشش Wi-Fi
یکی از اشتباهات رایجی که در شبکه‌های خانگی می‌بینیم، استفاده بیش از حد از تجهیزات Wi-Fi نامناسب است. همه ما تجربه سیگنال ضعیف یا سرعت پایین با روترهای ارائه شده توسط ISP را داشته‌ایم که در نهایت مجبور به استفاده از تقویت‌کننده‌های وای‌فای شده‌ایم. اما اضافه کردن صرفا تعداد بیشتری اکسس پوینت اغلب یک راه‌حل ضعیف به شمار می‌رود. اکسس‌پوینت‌های بیشتر می‌تواند باعث ایجاد تداخل کانال، کند شدن انتقال اطلاعات بین اکسس‌پوینت‌ها و به طور کلی دردسرهای بیشتر می‌شود، به خصوص اگر به درستی پیکربندی نشده باشند. این امر به ویژه هنگام استفاده از اکسس پوینت‌های مصرفی ارائه شده از سوی برندهای مختلف بیشتر مشاهده می‌شود که لزوما برای کار مشترک در یک شبکه واحد پیکربندی نشده‌اند.
البته، تعداد بیشتر اکسس پوینت لزوما ماهیت بدی ندارد. با این حال، باید اطمینان حاصل کنید که آن‌ها به درستی با هم کار می‌کنند تا یک سرویس واقعا بهبودیافته ارائه دهند. پیشنهاد می‌کنیم یک مجموعه اکسس پوینت از یک تولیدکننده واحد خریداری کنید و مطمئن شوید که طبق مستندات، پیکربندی شده‌اند تا روند انتقال اطلاعات میان اکسس پوینت‌ها بدون مشکل انجام شده و هیچ وقفه عجیبی هنگام جابجایی از محدوده یک اکسس پوینت به دیگری وجود نداشته باشد.
ساخت آزمایشگاه خانگی یک ماراتن است، نه یک مسابقه سرعت
ممکن است، نکاتی که اشاره شد، بیش از اندازه به نظر برسند، اما باید بدانید موارد یاد شده حداقل نکاتی هستند که باید هنگام پیاده‌سازی شبکه‌های خانگی یا تجاری به آن دقت کنید. البته، ضرورتی ندارد همه این کارها را به یکباره انجام دهید. به بیان دقیق‌تر، تلاش برای انجام همه این کارها از همان ابتدا ایده بدی است، زیرا باعث افزایش هزینه‌ها و پیچیدگی مضاعف می‌شود. پیچیده کردن بیش از حد کارها از همان ابتدا باعث می‌شود به سرعت خسته شوید و برخی از کارها را نصفه نیمه رها کنید. با این حال، هنگام برنامه‌ریزی شبکه خود، در نظر گرفتن این جنبه‌ها و داشتن یک نقشه راه آینده که با نیازهای شما به درستی مقیاس‌پذیر باشد، مفید است. آخرین چیزی که همه می‌خواهیم این است که یک سرویس، روتر یا عنصری از شبکه بعد از گذشت یک بازه زمانی کوتاه شش ماه خراب شده و مجبور به تعویض آن شویم. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم شبکه خود را به خوبی برنامه‌ریزی کنید، کمی وقت بگذارید تا نحوه مقیاس‌پذیری آن را یاد بگیرید و سپس قدم به قدم به سمت راه‌اندازی آزمایشگاه خانگی بروید تا بتوانید به بهترین شکل از آن استفاده کنید.
نویسنده: حمیدرضا تائبی
